Председатель Республиканского общественного объединения "Белорусский Хельсинский Комитет"
Татьяна Протько

В программе "Резонанс" Белорусского телевидения, показанной в эфире 29 апреля, высказано утверждение о том, что наблюдатели готовятся сфальсифицировать выборы Президента, если им не будет избран А. Лукашенко.
Издавна известно, кто громче всех кричит "Держи вора!". Конечно, тот, кто украл, чтобы отвести от себя подозрение и гнев толпы. Чтобы убедиться в этом, рассмотрим, как проходили выборы в Палату представителей Национального Собрания Республики Беларусь по Молодечненскому округу № 86 15 октября 2000 г. 
В округе 34 участка, во время выборов на каждом из них присутствовало по несколько наблюдателей из различных общественных организаций. В соответствии с Избирательным Кодексом Республики Беларусь (ст. 13) наблюдатели изготовили копии протоколов и попросили руководство и членов участковых избирательных комиссий их подписать. На 30 участках члены комиссий подписали протоколы, на 4 отказались. Естественно, у наблюдателей сразу закрались сомнения - а не готовится ли здесь фальсификация? Протоколы со всех участков были собраны в Молодечненском отделении РОО "БХК", где и был подведен итог голосования: число избирателей: 70829 человек, пришли голосовать - 34875 человек, процент проголосовавших - 48,02. Наблюдателям удалось получить и ксерокопию протокола окружной комиссии. Там были другие данные: в списках - 69862 человек, проголосовало - 34875 человек, процент проголосовавших - 49,92. О том, что выборы по округу № 86 не состоялись, в своем интервью объявила на следующий день и Председатель ЦК Л.Ермошина.
Каково же было удивление наблюдателей, когда в районной газете были опубликованы третьи результаты: число проголосовавших - 34875 человек, а в списках - 69662 человек, на 200 человек меньше. Соответственно процент принявших участие в голосовании вырастал до 50,06 и выборы признавались состоявшимися. 
В соответствии с действующим законодательством ответственный координатор РОО "БХК" по Молодечненскому округу Э.Баланчук и председатель РОО "БХК" Т.Протько направили в окружную, Центральную избирательные комиссии и в прокуратуру Молодечненского района заявления, в которых высказывались предположения о фальсификации результатов выборов. Как положено по закону, прокуратура должна была возбудить уголовное дело, провести расследование, установить виновных и привлечь их к суду. 
Первоначально прокуратура, Центральная и окружная избирательные комиссии не знали, что у нас есть подписанные членами комиссий копии всех протоколов, и нам достаточно небрежно отказали. Тогда мы обратились в областную прокуратуру, а получив отказ - в Республиканскую.
Обращаясь в Республиканскую прокуратуру, мы приложили к исковому заявлению ксерокопии протоколов комиссий, полученные наблюдателями. В Генеральной прокуратуре наше заявление попало к честным прокурорам: 28 декабря 2000 года ст.прокурор отдела по надзору за следствием в органах прокуратуры А.Борисенко отменил решение об отказе в возбуждении уголовного дела и направил дело на дополнительное расследование. В постановлении об отмене решения А. Борисенко указал: "В материалах проверки имеются по два экземпляра протоколов избирательных комиссий по участкам № 1, 4, 6, 14, 18, 20, 22 и 29, в которых указано различное количество как общего числа избирателей по данным участкам, так и числа избирателей, принявших участие в голосовании. Причем каждый из протоколов подписан членами участковой избирательной комиссии. Путем проведения опросов членов избирательных комиссий по указанным участкам, а также присутствовавших при проведении выборов наблюдателей необходимо установить причины составления новых протоколов о результатах выборов, а также основания и причины внесения в них изменений об основных показателях результатов выборов".
Ст.прокурор предписывал провести еще ряд следственных действий, однако выполнены они или нет, трудно судить - в материалах следствия свидетельства об их проведении отсутствуют. Кстати, Генеральная прокуратура так и не дала нам ответ, нарушив действующее законодательство. 
Что же удалось установить Молодечненской прокуратуре? Помощник Молодечненского межрайпрокурора, юрист 2-го класса А.Галюк и Молодечненский межрайпрокурор, советник юстиции Г.Вештарт пишут 16.03.2001 в РОО "БХК": "Протоколы трех или четырех участковых избирательных комиссий возвращались членами окружной избирательной комиссии Грабовской П.А. и Житкевичем А.И. для переоформления, так как в этих протоколах были обнаружены арифметические ошибки. Установить, протоколы каких именно комиссий возвращались для переоформления, не представляется возможным, т.к. прошло много времени и никто из лиц, являвшихся членами избирательных комиссий, вспомнить конкретных фактов не может. Секретарем окружной избирательной комиссии Ушакевич Н.Н. действительно была допущена ошибка в графе "число избирателей" в итоговом протоколе результатов выборов. Вместо цифры "69662" была ошибочно указана цифра "69862". Эта ошибка была допущена только в одном протоколе, который и был представлен в ЦИК. Причины допущения ошибки (согласно объяснения Ушакевич Н.Н.) - отсутствие внимания ввиду большой утомленности, т.к. составление протоколов происходило в 2 часа ночи. В некоторых протоколах, составленных наблюдателями от БХК и подписанных членами участковый избирательных комиссий, действительно встречаются разночтения по ряду позиций по сравнению с протоколами участковых комиссий. Однако, как следует из объяснений членов этих участковых избирательных комиссий, они подписывали протоколы наблюдателей без точной сверки со своими протоколами, полностью им доверяя". 
Что следует из этого ответа? Во-первых, молодечненские прокуроры не выполнили указания своего начальства. Они не установили, какие такие "арифметические ошибки" можно выявить при сдаче участковых протоколов в окружную комиссию? Во-вторых, прокуроры, мягко говоря, лукавят: протокол - не школьное сочинение, которое можно переписать. Принимая решение о несоответствии протокола реальному избирательному процессу, окружная комиссия в соответствии с действующим законодательством обязана составить акт, зафиксировать это в протоколе заседания окружной комиссии. И тогда не надо помнить, на каких участках произошла ошибка. В-третьих, если могла госпожа Ушакевич Н.Н. ошибиться "по причине утомленности", то почему не могли ошибиться по той же причине все другие члены комиссий? Мягкий намек на особое состояние секретаря комиссии попросту нечестен - члены комиссий, как свидетельствуют наблюдатели, после выборов пьют вместе, а не в одиночку. В-четвертых, косвенно в фальсификации выборов обвиняются наблюдатели: злодеи подсунули членам комиссии, которых вдруг поразила "куриная слепота" (в некоторых случаях, в полном составе!) искаженные протоколы. Но тогда почему прокуроры не привлекли наблюдателей к ответственности за фальсификацию? Прокуроры выглядят такими наивными простачками, когда полностью доверяют показаниям руководства и членов окружной комиссии. Судите сами.
Такие объяснения представила прокурору Минской области Сирошу В.А. председатель окружной комиссии Жук Дана Брониславовна, которая одновременно является и заместителем председателя Молодечненского горисполкома:
"Протокол с опиской никем незамеченной при приеме документов, поступил в Центральную комиссию, которая не сразу обнаружила это. Именно с этого протокола перед отправлением протоколов в Минск была снята копия, которая лежала у меня в столе и которую я предъявила утром 17 октября Баланчуку Э.Н., который не стал ждать, когда я освобожусь (у меня был посетитель по личному вопросу, связанному с несовершеннолетним сыном, кто, не могу вспомнить). Оригинал протокола лежал в сейфе окружной комиссии в кабинете № 12 и мне надо было бы идти за ним туда. Баланчук Э.Н. снял копию с показанной мною копии с опиской (которую я сама не заметила) и ушел. О том, что такая описка в протоколе, находящемся в ЦИК, имеет место, я узнала поздно вечером 17 октября и уже в 8.30 я была в ЦИК со сводной ведомостью и оставшимися у окружной комиссии в облисполкоме тремя правильными протоколами итогов голосования... вот и все мое пояснение по поводу цифры 49,9% принявших участие в голосовании и копии протокола" 
В РОО "БХК" люди не такие наивные, как в прокуратуре. Мы видели явную фальсификацию и хотели, чтобы виновные понесли наказание. Мы стали обращаться в суд. 
Поскольку действующее законодательство не предусматривает прямого обращения в суд по фактам нарушения избирательной процедуры, мы использовали другую возможность - обращение в суд о признании недействительным акта государственного органа - решения Центральной комиссии Республики Беларусь по выборам и проведению республиканских референдумов об избрании депутата по округу № 86 - как существенно нарушающим права граждан и действующее законодательство.
Мы хотели в публичном судебном разбирательстве получить ответы на то, как, кто и по чьему указанию находит "арифметические ошибки" в результатах голосования. Мы хотели, чтобы накануне выборов президента страны белорусские законодатели, учтя Молодечненский "опыт", создали законодательные условия, препятствующие скрытым и открытым фальсификациям. 
Хождение по судам также составляет эпопею. Сначала никак не могли установить, какой суд будет рассматривать наше заявление. Наконец, высшие судебные инстанции решили, что это будет суд Московского р-на г. Минска - по месту нахождения ответчика - Центральной Комиссии по выборам и проведению республиканских референдумов. Суд долго не рассматривал исковое заявление, затем решил "оставить без движения", пока мы не заплатим пошлину в доход государства и не конкретизируем свои требования. Затем заболел судья, однако, мы были настойчивы, все выполнили и ... суд начал свою работу. Начал - и через три часа прекратил, посчитав, что наша жалоба не может рассматриваться в суде - за неподведомственностью. Мы обратились в Городской суд, считая такое решение районного суда незаконным. Пока ответа не получили, опять ждем.
Суд, приняв дело к рассмотрению, затребовал все необходимые документы, которые образовали достаточно пухлое дело. В соответствии с действующим законодательством, мы смогли с ним ознакомиться. Мы знаем фамилии преступников, совершивших фальсификацию результатов выборов по округу № 86. Сначала я хотела привести их в газете. Но потом решила - надо точно узнать, они это делали, исходя из собственных интересов или по принуждению: в частной беседе нам рассказывали, что "арифметические ошибки" обнаружил председатель Минского облисполкома и дал соответствующие указания для их ликвидации. Сейчас члены Молодечненского отделения РОО "БХК" это выясняют. Мы надеемся, что люди скажут правду - повинную голову меч не сечет.
В заключение хочу отметить следующее. Молодечненский "опыт" имеет как бы две стороны - законодательную и моральную. Мы хотим, чтобы наш закон действовал и чтобы тех, кто так цинично лишил 70 тысяч избирателей по округу № 86 права избирать, постигло заслуженное наказание: в зависимости от степени вины, которую установит суд, от штрафа до 3-х лет лишения свободы. Мы надеемся, что рано или поздно это случится.
Но есть и другая возможность наказать виновных. Это общественное осуждение. Открытое, публичное. Мне бы очень хотелось, чтобы читатели газеты дали свою оценку "Молодечненского" варианта выборов и его "героев".
Нам, гражданам страны, вместе надо думать, что делать, чтобы нас не считали за бессловесных дураков, мнением которых можно манипулировать в любых интересах и когда захочется.

7 мая 2001 года
г.Минск


Выбары без выбару: Маладзечанскі варыянт.

Старшыня Рэспубліканскага
грамадскага аб'яднання 
"Беларускі Хельсінскі Камітэт"
Тацяна Процька


У праграме "Рэзананс" Беларускага тэлебачання, паказанай у эфіры 29 красавіка, выказана сцвярджэнне аб тым, што назіральнікі рыхтуюцца зфальсіфікаваць выбары Прэзідэнта, калі ім не будзе абраны А. Лукашэнка.
Здаўна вядома, хто грамчэй усіх крычыць "Трымай вора!". Вядома, ты, хто ўкраў, каб адхіліць ад сябя падазронасць і гнеў натоўпу. Каб упэўніцца ў гэтым, разгледзім, як праходзілі выбары ў Палату прадстаўнікоў Нацыянальнага Сходу Рэспублікі Беларусь па Маладзечанскай акрузе № 86 15 кастрычніку 2000 г. 
У акрузе 34 участка, у час выбараў на кожным з іх прысутнічала па некалькі назіральнікаў ад розных грамадскіх арганізацый. У адпаведнасці з Выбарчым Кодэксам Рэспублікі Беларусь (ст. 13) назіральнікі падрыхтавалі копіі пратаколаў і папрасілі кіраўнікоў і членаў участковых выбарчых камісій іх падпісаць. На 30 участках члены камісій падпісалі пратаколы, на 4 адмовіліся. Безумоўна, у назіральнікаў адразу з'явіліся сумненні - ці не рыхтуецца лі тут фальсіфікацыя? Пратаколы з усіх участкаў былі сабраны ў Маладзечанскім адзяленні РГА "БХК", дзе і былі падведзены вынікі галасавання: колькасць выбаршчыкаў: 70829 чалавек, прыйшлі галасаваць - 34875 чалавек, працэнт прагаласаваўшіх - 48,02. Назіральнікам удалося атрымаць і ксэракопію пратакола акружной камісіі. Там былі другія дадзеныя: ў спісках - 69862 чалавек, прагаласавалі - 34875 чалавек, працэнт прагаласаваўшых - 49,92. Аб тым, што выбары па акрузе № 86 не адбыліся, у сваім інтэрвью аб'явіла на наступны дзень і Старшыня ЦК Л.Ермошына.
Якое ж было здіўленне назіральнікаў, калі ў раеннай газеце былі надрукаваны трэцьі вынікі: колькасць прагаласаваўшых - 34875 чалавек, а ў спісках - 69662 чалавек, на 200 чалавек менш. Адпаведна працэнт прыняўшых удзел у галоасаванні ўзрос да 50,06 і выбары прызнаваліся адбыўшыміся. 
У адпаведнасці з дзейнічаючым заканадаўствам адказны каардынатар РГА"БХК" па Маладзечанскай акрузе Э.Баланчук і старшыня РГА "БХК" Т.Працько накіравалі ў акружную, Цэнтральную выбарчую камісію і ў пракуратуру Маладзечанскага раена заявы, у якіх выказвалася меркаванне аб фальсіфікаціі вынікаў выбараў. Як належыць па закону, пракуратура павінна была ўзбудзіць угалоўную справу, правесці дазнаўства, выявіць вінаватых і прыцягнуць іх да суду. 
Першапачаткова пракуратура, Цэнтральная і акружная выбарчыя камісіі не ведалі, што ў нас ёсць падпісаные сябрамі камісій копіі ўсіх пратаколаў, і нам дастаткова недбайна адмовілі. Тады мы звярнуліся ў абласную пракуратуру, а атрымаўшы адказ - у Рэспубліканскую.
Звяртаючыся у Рэспубліканскую пракуратуру, мы прыклалі к зыскавай заяве ксэракопіі пратаколаў камісій, атрыманые назіральнікамі. У Генеральнай пракуратуре наша заява трапіла да чэсных пракурораў: 28 снежня 2000 года ст.пракурор аддзела па нагляду за следствам у ворганах пракуратуры А.Барысенка адмяніў рашэнне аб адмове ў узбуджэнні крымінальнай справы і накіраваў справу на дадатковае даследаванне. У пастанове аб адмене рашэння А. Барысенка паказаў: "У матэрыялах праверкі знаходзяцца па два экзэмпляра пратаколаў выбарчых камісій па ўчасткам № 1, 4, 6, 14, 18, 20, 22 і 29, ў якіх паказана розная колькасць як агульнай лічбы выбаршчыкаў па дадзеным участкам, так і лічбы выбаршчыкаў, прыняўшых удзел у галасаванні. Прычым кожны з пратаколаў падпісан членамі ўчастковай выбарчай камісіі. Шляхам правядзення апытання членаў выбарчых камісій па зазначанным участкам, а таксама прысутнічаючых пры правядзенні выбараў назіральнікаў неабходна высветліць прычыны зкладання новых пратаколаў па вынікам выбараў, а таксама падставы і прычыны ўнясення ў іх змен па асноўных пакашчыках вынікаў выбараў".
Ст.пракурор прадпісаў правесці яшчэ шэраг следчых дзеяў, аднак здзеснены яны ці не, цяжка судзіць - у матэрыялах следства пасведчанні аб іх правядзенні адсутнічаюць. Дарэчы, Генеральная пракуратура так і не дала нам адказ, парушыў дзеючае заканадаўства. 
Што ж удалося высветліць Маладзечанскай пракуратурэ? Дапаможнік Маладзечанскага межрайпракурора, юрыст 2-го класа А.Галюк і Маладзечанскі межрайпракурор, саветнік юстыцыі Г.Вярштарт пішаць 16.03.2001 у РОО "БХК": "Пратаколы трох або чатырох участковых выбарчых камісій вярталіся членамі акружной выбарчай камісіі Грабоўскай П.А. і Жыткевічам А.И. для пераафармлення, таму што ў гэтых пратаколах былі знойдзены арыфметычныя памылкі. Высветліць, пратаколы якіх менавіта камісій вярталіся для пераафармлення, не прадстаўляецца магчымым, таму што прайшло шмат часу і ніхто з асоб, з'яўляўшыхся членамі выбарчых камііий, успомніць канкрэтных фактаў не можа. Сакратаром акружной выбарчай камісіі Ушакевіч Н.Н. сапраўдны была зроблена памылка ў графе "лічба выбаршчыкаў" у выніковым пратаколе рэзультатаў выбараў. Замест лічбы "69662" была памылкова ўказана лічба "69862". Гэта памылка была зроблена толькі ў адным пратаколе, які і быў прадстаўлен у ЦВК. Прычыны зробленнай памылкі (згодна тлумачэння Ушакевіч Н.Н.) - адсутнасць увагі з прычыны вялікай стомленасці, т.я. складанне пратаколаў адбывалася ў 2 гадзіны ночы. У некаторых пратаколах, складзенных назіральнікамі ад БХК і падпісанных членамі участковых выбарчых камісій, сапраўды сустракаюцца розначытанні па шэрагу пазіцый у параўнанні з пратаколамі ўчастковых камісій. Аднак, як выходзіць з тлумачэння членаў гэтых участковых выбарчых камісій, яны падпісывалі пратаколы назіральнікаў без дакладнай зверкі са сваімі пратаколамі, поўнасцю ім даручая". 
Што выходзіць з гэтага пытання? Па-першае, маладзечанскія пракуроры не выканалі парады свайго кіраўніцтва. Яны не высветлілі, якія такія "арыфметычныя памылкі" магчыма выявіць пры здачы участковых пратаколаў у акружную камісію? Па-другое, пракуроры, мягка кажучы, хітруюць: пратакол - не школьнае сачынне, якое можна перапісаць. Прымая рашэнні па неадпаведнасці пратакола рэальнаму выбарчаму працэсу, акружная камісія ў адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам павінна скласці акт, зафіксаваць гэта ў пратаколе пасяджэння акружной камісіі. І тады не патрэбна памятаваць, на якіх участках адбылася памылка. Па-трэцяе, калі магла гаспажа Ушакевіч Н.Н. памыліцца "па прычыне стомленасці", то чаму не маглі памыліцца па той жа прычыне ўсе астатнія члены камісій? Мягкі намёк на асаблівае адчуванне сакратара камісіі папросту нячэсны - члены камісі, як сведчаць назіральнікі, пасля выбараў пьюць разам, а не ў адзінку. Па-чацьвертае, ускосна ў фальсіфікаванні выбараў асуджаюцца назіральнікі: злодзеі падсунулі членам камісіі, якіх раптам разабрала "курыная сляпота" (у некаторых выпадках, у поўным складзе!) скажоныя пратоколы. Але тады чаму пракуроры не прыцягнулі назіральнікаў да адказу за фальсіфікаванне? Пракуроры выглядаюць такімі наіўнымі прастакамі, калі поўнасццю давяраюць паказчыкам кіраўніцтва і членаў акружной камісіі. Судзіце самі.
Такія тлумачэнні дала пракурору Мінскай вобласці Сірашу В.А. старшыня акружной камісіі Жук Дана Браніславаўна, якая адначасова з'яўляецца і намеснікам старшыні Маладзечанскага гарвыканкама:
"Пратакол з памылкай нікім незаўважанай пры прыеме дакументаў, паступіў у Цэнтральную камісію, якая не адразу заўважыла гэта. Менавіта з гэтага пратокола перад адпраўленнем пратоколаў у Мінск была знята копія, якая ляжала ў мяне на стале і якую я прад'явіла раніцай 17 кастрычніка Баланчуку Э.Н., які не стаў чакаць, калі я скончу (у мяне быў наведвальнік па асабістаму пытанню, звязанаму з непаўналетнім сынам, хто, не магу ўспомніць). Арыгінал пратокола ляжаў ў сэйфе акружной камісіі ў кабінеце № 12 і мне трэба было б ісці за ім туды. Баланчук Э.Н. зняў копію з паказанай мною копіі з памылкай (якую я сама не заўважыла) і пайшоў. Аб тым, што такая памылка ў пратаколе, знаходзячымся ў ЦВК, мае месца, я даведалася позна вечарам 17 кастрычніка і ўжо ў 8.30 я была ў ЦВК са зводнай ведамосцю і застаўшыміся ў акружной камісіі ў аблвыканкаме трыма правільнымі пратаколамі вынікаў галасавання... вось і ўсе маі тлумаченні па поваду лічбы 49,9% прыняўшых удзел у галасаванні і копіі пратакола" 
У РОО "БХК" людзі не такія наіўныя, як у пракуратуры. Мы бачылі яўнае фальсіфікаванне і хацелі, каб віноўныя былі пакараны. Мы сталі звяртацца ў суд. 
Паколькі дзеючае заканадаўства не прадугледжвае прамога зварота ў суд па фактам парушэння выбарчай працэдуры, мы выкарыстовывалі другую магчымасць - зварот у суд аб прызнанні несапраўдным акта жзяржаўнага органа - рашэння Цэнтральнай камісіі Рэспублікі Беларусь па выбарам і правядзенню рэспубліканскіх рэферэндумаў па абранню дэпутата па акрузе № 86 - як значна парушаючым права грамадзян і дзеючае заканадаўства.
Мы хацелі ў публічным судовым разбіральніцтве атрымаць адказы на тое, як, хто і па чыйму указанню знаходзіць "арыфметычныя памылкі" у выніках галасавання. Мы хоцелі, каб напярэданні выбараў прэзідэнта дзяржавы беларускія заканоадаўцы, улічыўшыя Маладзечанскі "вопыт", стварылі заканадаўчыя ўмовы, перашкаджаючыя зкрытым і адкрытым фальсіфікаванням. 
Хаджэнне па судам таксама складае эпапею. Спачатку ніяк не маглі выявіць, які суд будзе разглядаць нашу заяву. Нарэшце, вышэйшыя судзебныя установы вырашылі, што гэта будзе суд Маскоўскага р-на г. Мінска - па месцу знаходжання адказчыка - Цэнтральнай Камісіі па выбарам і правядзенню рэспубліканскіх рэферэндумаў. Суд доўга не разглядаў іскавую заяву, затым вырашыў "пакінуць без руху", пакуль мы не заплоцім пошліну ў прыбытак дзяржавы і не канкрэтызуем сваі патрабаванні. Затым захварэў судзя, аднак, мы былі настойлівы, усе выпаўнілі і ... суд пачаў свою працу. Пачаў - і праз тры гадзіны спыніў, палічыў, што наша скарга не можа разглядацца ў судзе - за непадведамаснасцю. Мы звярнуліся ў Гарадскі суд, які ліча такое рашэнне раеннага суда несапраўдным. Пакуль адказа не атрымалі, чакаем зноў.
Суд, прыняў справу да разгляду, запатрабаваў усе неабходныя дакументы, якія стварылі дастаткова тоўстую справу. У адпаведнасці з дзеючым заканадаўствам, мы змаглі з ім азнаеміцца. Мы ведаем прозвішчы злодзеяў, учыніўшых фальсіфікаванне вынікаў выбараў па акругу № 86. Спачатку я хацела прывесці іх у газеце. Але потым вырашыла - трэба дакладна ўзнаць, яны гэта рабілі, зыходзячы з асабістых інтарэсаў або пад прымусам: у прыватнай бяседзе нам расказывалі, што "арыфметычныя памылкі" знайшоў старшыня Мінскага аблвыканкама і даў адпаведныя ўказанні для іх ліквідавання. Зараз члены Маладзечанскага адзялення РОО "БХК" гэта высвятляюць. Мы спадзяемся, што людзі скажаць праўду - павінную галаву меч не сячэ.
У заключэнні хачу зазначыць наступнае. Маладзечанскі "вопыт" мае як бы два бакі - заканадаўчы і маральны. Мы жадаем, каб наш закон дейнічаў і каб тых, хто так цынічна пазбавіў 70 тысяч выбаршчыкаў па акрузе № 86 права выбіраць, спасцігла справядлівае пакаранне: у залежнасці ад віны, якую ўстановіць суд, ад штрафа да 3-х гадоў збаўлення волі. Мы спадзяемся, што рана ці позна гэта адбудзецца.
Але есць і другая магчымасць пакараць вінаватых. Гэта грамадскае асуджэнне. Адкрытае, публічнае. Мне бы вельмі хацелася, каб чытачы газеты далі свою ацэнку "Маладзечанскага" варыянта выбараў і яго "герояў".
Нам, грамадзянам дзяржавы, разам трэба думаць, што рабіць, каб нас не лічылі за бясславесных дуракоў, думкай якіх можна маніпуляваць у любых інтарэсах і калі захочыцца.

7 мая 2001 года
г.Мінск